1893 rok - kalendarium historii Polski
Umiera Jan Matejko, Roman Dmowski publikuje "Nasz patriotyzm", powstaje Socjaldemokracja Królestwa Polskiego, w Krakowie otwarto Teatr Miejski, powstaje pierwsze przedszkole, Jan Styka maluje Panoramę racławicką. Oto najważniejsze wydarzenia historyczne 1893 roku.
3 marca 1893 roku umiera Teofil Lenartowicz, poeta i rzeźbiarz.
W marcu 1893 roku w Królestwie Polskim dochodzi do zjednoczenia Związku Robotników Polskich, II Proletariatu i Zjednoczenia Robotniczego. Nowa partia, zgodnie z uchwałą zjazdu paryskiego, przyjmie nazwę Polskiej Partii Socjalistycznej. Pod koniec maja odbędzie się w Wilnie I Zjazd PPS. W kierownictwie PPS znaleźli się m.in. Stanisław Wojciechowski, Jan Stróżecki i Józef Piłsudski.
1 kwietnia 1893 roku z inicjatywy Romana Dmowskiego powołana zostaje Liga Narodowa, która wyodrębnia się z dotychczasowych struktur emigracyjnej Ligi Polskiej.
W kwietniu 1893 roku Roman Dmowski publikuje broszurę "Nasz patriotyzm", która stanie się pierwszym programem tworzącego się obozu narodowo-demokratycznego.
Na przełomie czerwca i lipca 1893 roku w okolicach Wilna odbywa się pierwszy zjazd PPS z udziałem przedstawicieli z Warszawy, Wilna i Petersburga.
3 lipca 1893 roku w Nowym Sączu założono Związek Stronnictwa Chłopskiego, pierwszą partię chłopską w Galicji. Kierowana przez posłów chłopskich Stanisława i Jana Potoczków, skupiała bogatych chłopów i miała konserwatywny charakter. Przez pewien czas ze ZSCh związany będzie ksiądz Stanisław Stojałowski.
Na przełomie lipca i sierpnia 1893 roku z inicjatywy działaczy skupionych wokół Juliana Marchlewskiego i Róży Luksemburg, którzy wystąpili z PPS, powstaje Socjaldemokracja Królestwa Polskiego, wysuwająca hasła ogólnoświatowej rewolucji i dyktatury proletariatu, a negująca hasła niepodległościowe. Od zjazdu połączeniowego w 1900 roku będzie działała pod nazwą Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy.
10 września 1893 roku w Berlinie zostaje założona Polska Partia Socjalistyczna zaboru pruskiego, działająca do wybuchu I wojny światowej w strukturach socjaldemokracji niemieckiej.
1 listopada 1893 roku w Krakowie umiera Jan Matejko, najwybitniejszy polski malarz historyczny.
1 listopada 1893 roku w Krakowie otwarto nowy gmach Teatru Miejskiego (obecnie Teatr im. J. Słowackiego), wyposażony m.in. w światło elektryczne, którego samo miasto wówczas jeszcze nie miało.
W 1893 roku z inicjatywy Teofila Nowosielskiego i Stanisława Jachowicza w Warszawie powstaje pierwsza ochronka dla dzieci (przedszkole).
W latach 1893 - 1894 dla upamiętnienia 100. rocznicy bitwy pod Racławicami powstaje Panorama racławicka, namalowana przez Jana Stykę, Wojciecha Kossaka i Michała Wywiórskiego.
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999
