10 lutego 1925 r. Konkordat pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską

10 lutego 1925 roku w Rzymie podpisany został konkordat pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską. "Kościół katolicki, bez różnicy Obrządków, korzystać będzie w Rzeczypospolitej Polskiej z pełnej wolności" - stanowił pierwszy artykuł konkordatu.

Zawarcie konkordatu przez państwo polskie zostało zapowiedziane w Konstytucji marcowej z 1921 roku, której w artykuł 114 stanowił: "Wyznanie rzymsko-katolickie, będące religią przeważającej większości narodu, zajmuje w państwie naczelne stanowisko wśród równouprawnionych wyznań. Kościół Rzymskokatolicki rządzi się własnymi prawami. Stosunek państwa do Kościoła będzie określony na podstawie układu ze Stolicą Apostolską, który podlega ratyfikacji przez Sejm".

Prace nad projektem konkordatu podjęte zostały bezpośrednio po uchwaleniu wspomnianej ustawy zasadniczej. Ich inicjatorem był ówczesny minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego Maciej Rataj. W czerwcu 1924 r. Rada Ministrów przyjęła ostatecznie projekt umowy, który miał być podstawą do prowadzenia rozmów ze Stolicą Apostolską. Negocjatorem rządu w tej sprawie mianowano prof. Stanisława Grabskiego, brata urzędującego premiera, jednego z przywódców Narodowej Demokracji, mającego poparcie Episkopatu. Trwały one kilka miesięcy.

Reklama

10 lutego 1925 r. "Konkordat pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską" został zawarty. W imieniu prezydenta Stanisława Wojciechowskiego podpisy pod nim złożyli ambasador Władysław Skrzyński oraz prof. Stanisław Grabski, pełnomocnikiem papieża Piusa XI był sekretarz stanu kardynał Piotr Gasparri.

Podpisany dokument składał się z 27 artykułów. Pierwszy z nich głosił: "Kościół katolicki, bez różnicy Obrządków, korzystać będzie w Rzeczypospolitej Polskiej z pełnej wolności. Państwo zapewnia Kościołowi swobodne wykonywanie Jego władzy duchownej i Jego jurysdykcji, jak również swobodną administrację i zarząd Jego sprawami i Jego majątkiem, zgodnie z prawami boskimi i prawem kanonicznym".

Konkordat zapowiadał wymianę przedstawicieli dyplomatycznych między Polską a Watykanem. Uprawnienia Nuncjusza Apostolskiego w Polsce miały rozciągać się również na terytorium Wolnego Miasta Gdańska.

Zawarta umowa potwierdzała strukturę organizacyjną Kościoła obejmującego trzy obrządki: łaciński, grecko-rusiński (grekokatolicki) i ormiański.

Konkordat stwierdzał, że wybór arcybiskupów i biskupów należy do Stolicy Apostolskiej. Jednocześnie jednak uprawniał Prezydenta RP do zgłaszania sprzeciwu natury politycznej wobec przedstawianych przez Watykan nominacji.

Konkordat wprowadzał obowiązkową naukę religii we wszystkich szkołach powszechnych, z wyjątkiem szkół wyższych, pozostawiając w gestii biskupów decyzje dotyczące obsady stanowisk nauczycieli religii.

W sprawie podatków w zawartej umowie stwierdzano: "Duchowni, ich majątek oraz majątek osób prawnych kościelnych i zakonnych podlegać będą opodatkowaniu na równi z osobami i majątkiem obywateli Rzeczpospolitej oraz osób prawnych świeckich, z wyjątkiem wszakże budynków, poświęconych służbie bożej, seminariów duchownych, domów przygotowawczych dla zakonników i zakonnic, domów mieszkalnych zakonników i zakonnic, składających śluby ubóstwa, oraz dóbr i praw majątkowych, których dochody są przeznaczone na cele kultu religijnego i nie przyczyniają się do dochodów osobistych beneficjariuszów".

Zawarty w 1925 roku konkordat pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Stolicą Apostolską został wypowiedziany przez komunistyczny Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej 12 września 1945 roku.

INTERIA.PL/PAP
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy