Śladem Armii Krajowej i Akcji "Burza" w Małopolsce

Akcja "Burza", ogłoszona rozkazem dowódcy AK gen. Tadeusz Bora-Komorowskiego 26 listopada 1943 r., była akcją sabotażowo-dywersyjną, która miała stworzyć polityczne podstawy oblicza Polski po zakończeniu działań wojennych. Żołnierze Armii Krajowej, występując przeciwko niemieckiemu okupantowi, mieli wspomagać jego pokonanie, ale także pokazać Rosjanom, że ówczesne tereny Polski mają realnego gospodarza, który jest w stanie przejąć władzę i zorganizować jej struktury.

Akcja "Burza" trwała od stycznia do października 1944 r., czyli od wejścia wojsk sowieckich na Wołyń, aż do końcowych walk ofensywy na linii Narwi, Wisły i Wisłoki.  Działania polskiego podziemia zaangażowały dziesiątki tysięcy osób i objęły swym zasięgiem znaczny obszar wschodnich terenów dawnej Rzeczpospolitej.

W wymiarze pamięci lokalnych społeczności działania Armii Krajowej były czasem wielkich nadziei na uwolnienie się od niemieckiego okupanta. Był to także czas wzmożonych represji, zarówno ze strony niemieckich regularnych oddziałów wojskowych i policyjnych sił porządkowych, jak i ze strony Sowietów, przeciwko którym żołnierze AK nie występowali. Polacy, podejmując działania zmierzające do manifestowania samostanowienia swojego państwa, byli traktowani jako wrogowie ZSRS, mordowani i zsyłani na Wschód.

Reklama

Na początku 1944 r. okręg krakowski Armii Krajowej był najsilniejszym okręgiem w kraju, jego stan liczebny wynosił 90 tys. żołnierzy, z czego 60 tys. pochodziło z podokręgu Rzeszów. Wyróżniał się także znaczącą liczbą zaprzysiężonych oficerów, podoficerów i podchorążych. Wielu z nich zostało aresztowanych i straconych w czasie działań zbrojnych. Ci, którzy przeżyli, spotkali się z represjami ze strony powojennej władzy. 

Mobilizacja Armii Krajowej w ramach Akcji "Burza" na terenie obecnej Małopolski miała niejednorodny zasięg i przebieg. W inspektoracie tarnowskim i krakowskim działały oddziały 6 Dywizji Piechoty AK płk. Wojciecha Waydy "Odweta", w rejonie Olkusza walki podejmowała 106 Dywizja Piechoty AK ppłk. Bolesława Nieczui-Ostrowskiego "Tysiąca" i Krakowska Brygada Kawalerii Zmotoryzowanej AK mjr. Edwarda Kleszczyńskiego.

Walki w inspektoracie miechowskim zaowocowały utworzeniem Rzeczpospolitej Kazimiersko-Miechowskiej. 5 sierpnia 1944 r.  doszło do bitwy o Skalbmierz i Jaksice. W rejonie bocheńskim z 26 na 27 lipca doszło do uderzenia na więzienie w Wiśniczu, które skończyło się uwolnieniem 120 więźniów. 

Obszar inspektoratu Tarnów był miejscem działań zbrojnych 16 Pułku Piechoty AK i I Batalionu 16 pp AK "Barbara", który 29 września starł się z Niemcami pod Jamną. Na terenie Sądecczyzny dochodziło do potyczek zbrojnych z udziałem oddziałów partyzanckich i Kurierów ZWZ-AK. 

Ziemia nowotarska była obszarem bitwy ochotnickiej.  Na terenie zgrupowania partyzanckiego obwodu myślenickiego AK "Murawa" pod dowództwem ppor. Wincentego Horodyńskiego "Kościeszy", a później mjr. A. W. Mikuły "Oriona doszło 10 - 15 września do bitwy w lasach Łysina-Kamiennik związanej z pacyfikacją Wiśniowej i Lipnika, a 29 listopada bitwa Zgrupowania "Kościeszy" w masywie Kotonia.

Szczególnym miejscem był obszar inspektoratu wadowickiego, gdzie 4 października 1944 r. gen. Brunon Olbrycht ps. "Olza" wydał rozkaz o odwołaniu Akcji "Burza".

Bohaterowie wielu z tych wydarzeń pozostali zapomniani przez historię, lecz często pamięć o nich przetrwała w przekazach rodzinnych utrwalonych materialnymi pamiątkami. Muzeum Armii Krajowej, podążając szlakiem żołnierzy AK, szuka wszelkich świadectw o wydarzeniach związanych z Akcją "Burza". Celem projektu jest przypomnienie działań zbrojnych, jakie miały miejsce w 1944 r. na terenie Małopolski i oddanie hołdu ich zapomnianym bohaterom.

Wielka historia to pamięć o wydarzeniach dotyczących prywatnej ojczyzny. Podziel się historią swoich dziadków, krewnych i znajomych. Ich służba powoli się kończy. Może w Twojej rodzinie także byli bohaterowie.

Mobilna wystawa historyczno-edukacyjna organizowana przez Muzeum Armii Krajowej w maju i czerwcu odwiedzi 8 miejscowości. Podczas dwudniowego wydarzenia młodzież będzie mogła wziąć udział w grze edukacyjnej i podziwiać pokazy grup rekonstrukcyjnych. Zainteresowani historią II wojny światowej zobaczą repliki broni i umundurowania, a także zdjęcia i materiały archiwalne. W poszczególnych miejscowościach będą sadzone "Dęby Armii Krajowej".

Muzeum AK szuka pamiątek i świadectw o wydarzeniach związanych z Akcją "Burza", które miały miejsce na terenie obecnego Województwa Małopolskiego. Na podstawie zebranych materiałów powstanie interaktywna mapa wyznaczająca szlak działań zbrojnych żołnierzy AK w Małopolsce.   

Występując z inicjatywą mobilnej wystawy Muzeum Armii Krajowej pragnie włączyć lokalne społeczności we współtworzenie ekspozycji, która przypomina historię ich miejscowości i lokalnych bohaterów.  To wspaniała lekcja "żywej" historii i międzypokoleniowego przekazu wartości ważnych do kształtowania postaw młodych Polaków.

Mobilna wystawa Śladem Armii Krajowej i Akcji "Burza" w Małopolsce odwiedzi:

6-7.05 - Plac Wolnica w Krakowie

11-12.05 - Rynek w Wadowicach

20-21.05 - Rynek w Olkuszu

25-26. 05 - Rynek w Myślenicach

27-28.05  - Rynek w Nowym Targu

3-4.06  - Rynek w Nowym Sączu

15-16.06 - Rynek w Miechowie

17-18.06  - Rynek w Tarnowie  

Pracownicy Muzeum Armii Krajowej, edukatorzy i wolontariusze czekać będą na zainteresowanych od 10.00 do 15.00.

Program:

10.00-15.00 dni robocze

Spotkania dla dzieci i młodzieży szkolnej, gra wielkoformatowa "Śladem AK i Akcji "Burza", spotkania z historykami i edukatorami z Muzeum AK w Krakowie.

Dni świąteczne lub soboty 11.00-16.00

Pokazy grup rekonstrukcyjnych, spotkania z historykami z Muzeum AK w Krakowie, zbiórka pamiątek po żołnierzach AK, miniwystawa multimedialna, konkursy z nagrodami.

Na udział w grze obowiązują zapisy: akcja burza@muzeum-ak.pl

Projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego. 

materiały prasowe
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy