HISTORIA NA FOTOGRAFII | Środa, 22 stycznia 2014 (10:54)
Gen. August Emil Fieldorf, ps. "Nil" (1895-1953) - organizator i szef Kedywu Komendy Głównej AK, jeden z najbardziej zasłużonych żołnierzy Armii Krajowej i polskiego podziemia niepodległościowego. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach i Polskiej Organizacji Wojskowej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. - jako dowódca kompanii uczestniczył m.in. w wyzwalaniu Żytomierza i wyprawie kijowskiej. Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. walczył na czele 51. Pułku Strzelców Kresowych w Brzeżanach. Po zakończeniu działań zbrojnych, przez Węgry przedostał się do Francji, gdzie ukończył kursy sztabowe i został awansowany na pułkownika. Po klęsce Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii. W lipcu 1940 r., jako pierwszy emisariusz Naczelnego Wodza i rządu Rzeczpospolitej od czasu wybuchu wojny na Zachodzie, został wysłany do kraju. Pełnił wysokie funkcje dowódcze w Związku Walki Zbrojnej-AK, m.in. był inspektorem Obszaru Krakowsko-Śląskiego ZWZ, szefem Kedywu Komendy Głównej AK - nadzorował wszystkie akcje dywersyjne polskiego podziemnego wojska. Wydał m.in. rozkaz likwidacji gen. SS w Warszawie Franza Kutschery. W kwietniu 1944 r. "Nil" otrzymał zadanie stworzenia poza strukturami AK tajnej organizacji "Niepodległość", noszącej kryptonim "NIE". Miała ona być przygotowana do działań na wypadek okupacji ziem polskich przez Sowietów. Wyznaczony na nowe stanowisko Fieldorf pozostawał w głębokiej konspiracji, nie biorąc udziału w Powstaniu Warszawskim. 28 września 1944 r. uzyskał awans na stopień generała brygady i został odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari. W październiku 1944 r., będąc komendantem "NIE", nie przyjął stanowiska szefa sztabu KG AK. Po Powstaniu Warszawskim pełniący funkcję komendanta Głównego AK gen. Leopold Okulicki "Niedźwiadek" wyznaczył go na swojego zastępcę. W marcu 1945 r. Fieldorf został przypadkowo aresztowany przez NKWD w Milanówku pod okupacyjnym nazwiskiem Walenty Gdanicki. Nierozpoznany przez Sowietów trafił na Ural do obozu pracy. W 1947 r. wrócił do kraju. Nie podjął działalności konspiracyjnej. W związku z ogłoszoną w 1947 r. amnestią ujawnił w lutym 1948 r. swą tożsamość komunistycznym władzom. 9 listopada 1950 r. został zatrzymany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi. Osadzono go w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Pomimo stosowanych wobec niego tortur, odmówił współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa. Po sfingowanym procesie został skazany na karę śmierci. Żona i ojciec generała wysłali prośby o ułaskawienie do prezydenta Bolesława Bieruta. Ten jednak nie skorzystał z prawa łaski i 3 lutego 1953 r. zatwierdził wyrok śmierci. 24 lutego 1953 roku gen. Fieldorf został powieszony w więzieniu mokotowskim w Warszawie. W 1989 roku został zrehabilitowany. Prezydent Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego. Do tej pory nie wiadomo, gdzie spoczywa ciało generała. Jest wśród poszukiwanych na tzw. Łączce na Wojskowych Powązkach, gdzie IPN prowadzi prace ekshumacyjne.
1 / 13
Portret gen. Augusta Emila Fieldorfa "Nila" w mundurze podporucznika, 1919
Źródło: East News