"Niepodległość". Miesięcznik polityczny

Równocześnie, w wyniku długotrwałych dyskusji w gronie jego najbliższych współpracowników, m.in. Doroty i Marka Safjanów, Witolda Gadomskiego, Jacka Kraussa, Wiesława Sendka, Tadeusza Pawlickiego Tomasza Kołodziejskiego i innych, w połowie listopada 1981 narodził się pomysł wydawania antykomunistycznego pisma. Miało nazywać się "Przyszłość". Już wtedy został sformułowany główny cel dalszej działalności opozycji - odzyskanie przez Polskę niepodległości.

Wprowadzenie stanu wojennego przyspieszyło decyzję o wydaniu pierwszego numeru, który ukazał się już w styczniu 1982 r. jako "Niepodległość". Nazwę zaproponował W. Gadomski. Większość najważniejszych założeń programowych była wypracowana wcześniej.

Rozwój wydarzeń, pojawienie się czołgów na ulicach i masowe represje zdawały się potwierdzać prognozy Targalskiego i jego środowiska. Pismo ukazywało się w Warszawie od stycznia 1982 r. do grudnia 1989 r. z podtytułem:  Pismo polityczne.

Łącznie ukazało się 96 numerów drukowanych na powielaczu w formacie A4, objętości kilkudziesięciu stron i nakładzie do 10 000 egzemplarzy. Ostatnie numery były drukowane na offsecie przez wydawnictwo Baza. W latach 1984-1985 poszczególne numery były drukowane w Warszawie, Krakowie, Lublinie i Poznaniu. Od dwudziestego ósmego numeru  na Zachodzie ukazywała się emigracyjna reedycja.

Do jesieni 1984 r. pismo było organem Organizacji "Niepodległość", od 11 listopada 1984 r. Liberalno-Demokratycznej Partii "Niepodległość". Techniką zajmował się Stanisław Kotowski, a kolportażem Tomasz Kołodziejski i Maria Słowikowska.

W 1985 r. na skutek aresztowania S. Kotowskiego,  T. Kołodziejskiego i M. Słowikowskiej doszło do kryzysu organizacyjnego, w wyniku którego nastąpił rozłam w LDP"N". "Niepodległość" stała się organem Organizacji Liberalnych Demokratów. Pismo kontynuowało jednak wcześniejszą myśl programową. Przedstawicielami zagranicznymi pisma byli: Janusz Cupryjak, Jerzy Targalski i Leszek Truchlewski.

W różnym okresie wydawania "Niepodległość" w składzie redakcji znajdowali się:

·         Adam Chajewski (lato 1983-1989; ps. m.in. "Arkady Akwedukt", "Czarnopodniebieńczyk", "Artur Wieczysty"),

·         Witold Gadomski (1982-1989; “Alfa and Omega", “Zyndram Zmaszkowski" i in.),

·         Jacek Krauss (do jesieni 1982; "Oskar Ekonomicki"),

·         Norman Jan Pieniążek (lato 1983-1986, "Józef Kaczorowski", "Jan Malinowski" i in.),

·         Stanisław Rojek (1982-1989 "Wacław Wojenny", "Władysław Wyznawca"),

·         Adam Strug (do połowy 1983; "Karol Podziemny");

·         Dorota Safjan,

·         Zbigniew Safjan,

·         Jerzy Targalski (do końca 1989; "Dzikus Podziemia", "Henryk Pobożny", "Turkuć Podjadek" i in.).

Publicystyka zamieszczana na łamach "Niepodległości" w latach 1982-1985 posłużyła wypracowaniu założeń programowych Liberalno-Demokratycznej Partii "Niepodległość". W styczniowym numerze z 1982 r. znalazł się następujący fragment określający stosunek redakcji do wprowadzenia stanu wojennego:

"13 grudnia 1981 roku Polska znalazła się pod okupacją. Nasz stosunek do policji i administracji wojskowej musi zatem być taki, jak do każdej innej władzy okupacyjnej. Nie uznajemy i w żadnym wypadku nie uznamy jej za reprezentację państwa polskiego. W wojnie, którą prowadzi przeciwko społeczeństwu, działa ona pod nadzorem i według instrukcji radzieckich, stawiając się w ten sposób poza narodem polskim. Przejęcie władzy przez Wronę musi zatem być traktowane jako zdrada główna i znaleźć swój epilog w polskiej Norymberdze".

W ten sposób rozpoczynał się tekst redakcyjny stanowiący wstęp do numeru pierwszego. Mimo, iż radykalna retoryka była w tamtym okresie powszechna na łamach pism podziemnych, to tak mocne słowa wyróżniały "Niepodległość" spośród innych tytułów. Wynikały one z radykalnego antykomunizmu i oceny, że "niezależne państwo polskie nie istnieje. PRL jest jedynie formą administrowania polskim terytorium przez ZSRR oraz zespołem instytucji służących politycznej i gospodarczej eksploatacji i sowietyzacji polskiego społeczeństwa" (numer 28). W tej sytuacji dla redakcji było oczywiste, że "dziś najważniejszym celem jest odzyskanie niepodległości".

Z kolei w numerze 23 z listopada 1983 sformułowane zostały podstawowe cele opozycji niepodległościowej:

1.      Niepodległe państwo polskie nie istnieje. PRL jest jedynie formą administrowania polskim terytorium przez ZSRR oraz zespołem instytucji służących politycznej i gospodarczej eksploatacji i sowietyzacji polskiego społeczeństwa.

2.      Wywalczenie niepodległości jest naszym najważniejszym celem, warunkującym stworzenie ustroju demokratycznego i wolnościowego oraz dobrobytu.

3.      W obecnej sytuacji należy całą siłę skupić na walce politycznej z komunizmem, tj. na tworzeniu alternatywy politycznej wobec ustroju komunistycznego i zakładaniu organizacji zdolnych do przejęcia władzy.

4.      Niezależnie od pracowniczych grup postsolidarnościowych należy stworzyć podziemne partie polityczne, które będą łączyły ludzi wokół idei przeciwstawnych komunizmowi.

5.      Podziemny system polityczny stworzy nową, demokratyczną tradycję polityczną, wykształci kadry przyszłych działaczy  państwowych, stanie się fundamentem przyszłej demokracji polskiej.

6.      Po wykształceniu się niepodległościowych i rewolucyjnych, tj. dążących do obalenia systemu, partii politycznych, należy powołać Podziemne Centrum Polityczne /PCP/ - a w razie potrzeby także regionalne centra polityczne.

7.      W momencie decydującej rozprawy z komunistami PCP przekształci się w Rząd Narodowy, którego celem będzie przejęcie władzy i rozpisanie wolnych i demokratycznych wyborów.

Radykalizm prezentowany przez redakcję pisma budził wśród niektórych działaczy warszawskich struktur "Solidarności" o agenturalność "Niepodległości".

Niechęć niektórych pism solidarnościowych wynikał również z krytycznych ocen strategii działania podziemnych władz Związku, jakie ukazywały się w piśmie. Podkreślano w nim zbytnią ugodowość w stosunku do władz komunistycznych i brak programu działania.

Tymczasowa Komisja Koordynacyjna NSZZ "Solidarność" forsowała koncepcję budowy społeczeństwa podziemnego, natomiast "Niepodległość" od 1983 r. podkreślała konieczność powołania struktur państwa podziemnego. Podziemie działające w kraju miało przekształcić się w "Ruch na Rzecz Przywrócenia Demokracji" skupiający przede wszystkim przedstawicieli konspiracyjnych partii i organizacji politycznych. Ruch z kolei wspólnie Rządem Rzeczpospolitej na Uchodźstwie miał wyłonić Polską Reprezentację Narodową, która miała kierować walką o niepodległość.

Redakcję pisma i kierownictwo podziemnej "Solidarności" różniła jeszcze jedna ważna kwestia. Związek propagował pokojowe metody walki, natomiast na łamach "Niepodległości" redakcja  pisała, że:

Należy uniemożliwić Jaruzelskiemu stosowanie taktyki przeczekania, utrudnić kluczenie, wreszcie obalić. Musimy powiedzieć tragiczną prawdę - celem staje się nie unikanie przelewu krwi, ale obalenie Wrony.

"Niepodległość" określając pokonanie władzy komunistycznej jako główny cel, prezentowała własną wizję niepodległej Polski. Miała ona być oparta na gospodarce wolnorynkowej i demokratycznym kapitalizmie.

Odzyskanie niepodległości było dla publicystów pisma nierozerwalnie związane z odrzuceniem pojałtańskiego porządku politycznego w Europie. Stąd też przewidywano upadek systemu komunistycznego nastąpi w ramach całego imperium sowieckiego, co doprowadzi do uzyskania wolności przez inne zniewolone narody, w tym przez państwa bałtyckie, Białoruś i Ukrainę.   

W latach 1982-1989 w "Niepodległości" publikowali:

Wojciech Bogaczyk (pseudonim "Stanisław"), Włodzimierz Bolecki ("Jerzy Malewski"), Michał Boni ("Tomasz Litwin"),  Jacek Borkowicz ("j.k.", "Joanna Morawska"),  Tomasz Borkowski ("tb", "Tadeusz Zakrzewski"), Tomasz Dangel ("Jacek"), Roman Dzwonkowski ("Czesław Tynna"), Andrzej Grajewski ("Wiktor Kolecki"), Edmund Jakubowski ("E. Żagiel"), Tadeusz Kłopotowski ("Jerzy Lewczuk"), Andrzej Koliński ("Andrzej K."), Tomasz Kołodziejski ("St. Kapral Ćwiek"), Grzegorz Kostrzewa-Zorbas ("Adam Realista"), Magdalena Koziarska ("Anna Przydrożyńska"), Andrzej Krasnowolski ("Jan Orliński"), Piotr Krawczyk ("Piotr Szewczyk"), Jacek Kwieciński ("Maciej Karwowski"), Jadwiga Lipińska ("Katarzyna"), Jerzy Łojek ("Łukasz Jodko"), Lech Michalski ("L. M."), Marcin Oblicki ("Paweł Witkowski"), Tadeusz Andrzej Olszański ("Jan Łukazów"), Józef Orzeł ("Karol Morus"), Seweryn Orzełowski ("Piotr Wielicki"), Józef Paluch ("Tomasz Martyński"), Waldemar Pernach ("Wero"), Marek Piechnat ("Andrzej Obiektywny", "Żydoman"), Magdalena Pilch ("Marcin Pagina", "Matylda Pilny", "Jerzy Zabawa"), Wiesław Pilch ("Konrad"), Marek Rapacki ("Wil."), Bogdan Skaradziński ("Kazimierz Podlaski"), Maria Słowikowska ("Zofia Janowska"), Piotr Stasiński ("Andrzej Frycz"), Janusz Stępniak ("Beniamin Lemski"), Adam Strug - ("Karol Podziemny"), Dominik Wieczorkowski ("Zarwa"), Bartłomiej Zborski (" Mason"), Jan Zieliński ("Jan Kowalski"), Marek Zieliński ("Roch Kowalski"), Roman Zimand ("Leopolita").

Włodzimierz Domagalski