Sejm "niemy" 1717 roku - próby reformy I Rzeczpospolitej
Jednodniowy sejm "niemy", zwołany na 1 lutego 1717 roku zatwierdził układ pomiędzy konfederacją tarnogrodzką a królem Augustem II Mocnym.
Obrady miały wyjątkowy przebieg, ponieważ nie dopuszczono podczas nich do żadnej dyskusji nad uchwalonym wtedy tzw. traktatem warszawskim (z 23 listopada 1716 roku), w obawie przed zerwaniem sejmu.
Uchwalone wtedy postanowienia były rezultatem kompromisu między królem Augustem II Mocnym a szlachtą (która wcześniej zawiązała przeciw niemu tzw. konfederację tarnogrodzką) osiągniętego poprzez mediację cara Piotra I - a właściwie jego posła Grzegorza Dołgorukiego.
Uchwała sejmu "niemego" uregulowała podstawy ustrojowe unii polsko-saskiej. Rozgraniczono kompetencje administracji saskiej i polskiej, zakazując ingerencji ministrów jednego państwa w zasadnicze sprawy kraju partnerskiego.
Ograniczono do sześciu liczbę ministrów saskich przy królu w czasie jego pobytu w Rzeczypospolitej. Król miał prawo zatrzymać w Rzeczypospolitej tylko 1200 żołnierzy gwardii, natomiast wojsko saskie musiało opuścić granice państwa polskiego. Wykluczono możliwość wypowiadania i prowadzenia wojny zaczepnej przez króla bez zgody sejmu.
Ponadto w sprawach wewnętrznych Rzeczypospolitej ustalono zaciąg wojska na 24 tys. żołnierzy (18 tys. w Koronie i 6 tys. na Litwie), ograniczając przy tej okazji władzę hetmanów w zakresie prowadzenia negocjacji z obcymi dworami. Zakazano też tworzenia związków i konfederacji wojskowych. Ponadto zreformowano system podatkowy państwa, dążąc do oparcia go na stałych świadczeniach, uszczuplając tym samym zasadniczo uprawnienia sejmików w sprawach skarbowo-wojskowych.
Warto zauważyć, iż uchwały sejmu "niemego" stworzyły możliwość odbudowy gospodarczej kraju niszczonego regularnie od połowy XVII wieku. Nie miały jednak kontynuacji.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
